Bài phát biểu Hội chợ Sách quốc tế Venezuela
của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều,
Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam
Thưa các bạn,
Tôi thực sự vui mừng được tham gia sự kiện quan trọng này của đất nước các bạn. Rất tiếc là vì một số lý do, tôi không thể đến đất nước các bạn để được chính mắt mình nhìn thấy đất nước Venezuela, được nghe giọng nói của con người Venezuela và được cảm nhận tinh thần của xứ sở này qua thơ ca và những điều kỳ diệu khác.
Từ khi còn rất trẻ, tôi đã được nghe về đất nước các bạn và lòng tôi đã rung động với một cái tên trước đó rất xa la: Venezuela. Đó là những năm tháng người dân chúng tôi sống trong bom đạn của cuộc chiến tranh chống lại sự xâm lược của người Mỹ. Và những người yêu chuộng hòa bình Venezuela đã luôn ủng hộ chúng tôi trong cuộc chiến tranh ấy bằng tinh thần và những hành động cụ thể. Bởi thế mà giấc mơ về một ngày có thể đặt chân lên mảnh đất này luôn hiện trong tôi. Chắc chắn, một ngày gần đây tôi sẽ đến đất nước các bạn để được nói một lời từ trái tim tôi: Cám ơn nhân dân Venezuela rất nhiều!
Chúng ta đang sống trong một đời sống có quá nhiều đe dọa từ chính con người. Đất nước Venezuela đang có không ít khó khăn trong đời sống. Nhưng việc Venezuela tổ chức hội chợ sách quốc tế đã minh chứng rằng: không một thế lực nào có thể dập tắt được tri thức và cái đẹp. Năm ngoái, trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát lại, tôi đã đến đất nước Cuba tham dự hội chợ sách. Lúc đó Cuba đang phải gánh chịu những khó khăn vô cùng nặng nề từ chính sách cấm vận của Chính phủ Mỹ. Nhưng cũng chính từ hòn đảo ấy, tôi nhận ra thêm một lần nữa vì sao nhân loại đã làm ra những điều kỳ diệu, những giá trị vĩnh hằng cho dù phải đi qua những khó khăn vô cùng to lớn. Sách chính là nơi chứa đựng trí tuệ nhân loại, chứa đựng những vẻ đẹp văn hóa, chứa đựng những giấc mơ đẹp đẽ của mỗi con người mà không một quyền lực nào có thể khuất phục.
Cách đây vài năm, Nhật và Colombia đã xuất bản một tuyển tập thơ Việt Nam viết về các cuộc chiến tranh bảo vệ đất nước của người Việt Nam trong 10 thế kỷ. Tập thơ viết về chiến tranh nhưng mang cái tên Khát Vọng Hòa Bình. Trong những bài thơ viết về chiến tranh của các nhà thơ Việt Nam suốt 10 thế kỷ không có sự sợ hãi nào, không có sự thù hận nào mà chỉ có giấc mơ lớn lao của người Việt Nam về hòa bình. Tổ tiên, ông bà, cha mẹ chúng tôi luôn mang giấc mơ về sự bình yên để dựng cửa dựng nhà, sinh con đẻ cái, cày cuốc và gieo hạt. Giấc mơ ấy không chỉ của người Việt Nam mà của mọi dân tộc trên trái đất này. Trong những tài liệu của những người lính giải phóng Việt Nam mà quân đội Mỹ đã bắt giữ, các nhà thơ, nhà văn Mỹ đã phát hiện ra một điều kỳ diệu. Đó là trong tất cả các cuốn sổ tay của người lính hầu như đều vẽ một hình ảnh: chim bồ câu – biểu tượng của hòa bình và đều chép những bài thơ của những người lính chúng tôi. Trong tất cả những bài thơ ấy là giấc mơ lớn trở về nhà sau khi chiến tranh kết thúc để xây dựng lại quê hương mình.
Chính vì tinh thần đó mà trong các cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, máu của nhân dân tôi đã đổ xuống thấm ướt mảnh đất của mình nhưng các tác phẩm văn học của người Việt Nam suốt chiều dài lịch sử của dân tộc chúng tôi luôn tràn ngập là tình yêu con người, yêu thiên nhiên, sự chia sẻ, lòng vị tha và ý chí bất diệt cho độc lập, tự do của dân tộc mình. Sau chiến tranh năm 1975, những nhà văn, nhà thơ Việt Nam tới Mỹ. Và người Mỹ đã vô cùng ngạc nhiên khi nhận ra trong những tác phẩm của những nhà văn người lính Việt Nam ngập tràn những giấc mơ đẹp đẽ. Và những người Mỹ cho rằng: phát hiện lớn nhất của họ về Việt Nam là phát hiện ra nền văn hóa của dân tộc này thông qua những tác phẩm văn học.
Thay mặt những người dân Việt Nam yêu chuộng hòa bình, thay mặt những nhà văn Việt Nam, tôi xin nói lời cám ơn tới nhân dân Venezuela đã dành những tình cảm tốt đẹp cho đất nước chúng tôi. Cám ơn ban tổ chức Hội chợ Sách quốc tế đã mời tôi và Phó Giáo sư – Tiến sỹ Nguyễn Đăng Điệp tham gia sự kiện văn hóa quan trọng này. Và tôi tin tưởng chắc chắn rằng: tri thức và những vẻ đẹp nhân văn mà những cuốn sách mang lại sẽ đưa con người đi qua mọi thách thức và đe dọa để xây dựng một thế giới tốt đẹp.
Xin cám ơn các bạn!
>> Xem thêm: Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: “Sách chứa đựng vẻ đẹp văn hóa”
