Vanvn- Điều khiến tôi quyết định viết về người nữ cảnh sát giao thông, hay nói một cách bao quát hơn, là về những chiến sỹ cảnh sát giao thông nói chung, lại chính là câu chuyện riêng mà tôi vừa mới trải nghiệm, nói đúng hơn là chuyện mắc lỗi trong khi điều khiển xe ô tô từ Tuyên Quang về Hà Nội…
Sau một nửa buổi sáng về quê không thành, tôi phải quay lại Hà Nội. Vì mấy hôm trước trên đường từ Tuyên Quang về Hà Nội, do đi quá tốc độ cho phép, tôi đã bị cảnh sát giao thông Tuyên Quang dừng xe, xử lý vi phạm an toàn giao thông bằng hình thức tước giấy phép lái xe 60 ngày và nộp phạt 5 triệu đồng, nên hôm nay phải lai vợ về quê bằng xe máy, mà chìa khóa cổng và cửa nhà lại để chung một chùm với chìa khóa ô tô.
Tôi mở điện thoại và bất ngờ nhận được tin nhắn của Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết đề nghị viết một câu chuyện về hình ảnh người chiến sỹ công an, với dung lượng 350 tiếng (chữ), để đưa vào Chủ điểm “Vì cuộc sống yên bình”, sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 bộ Cánh Diều (sẽ được sử dụng từ năm học 2024 – 2025).
Đọc tin nhắn của Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết, trong tôi rối bời biết bao cảm xúc. Đó là niềm vui vì được giáo sư tin tưởng “đặt hàng”, là sự lo lắng về năng lực bản thân, liệu có đáp ứng được niềm mong đợi và sự tin tưởng của ông hay không. Cũng phải nói thêm rằng, cho tới thời điểm này, tôi chưa bao giờ có vinh hạnh được trực tiếp gặp Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết, mà mới chỉ biết ông qua những lần theo dõi chương trình truyền hình trực tiếp các kỳ họp của Quốc hội, và gặp ông trong những trang sách giáo khoa do ông làm Chủ biên hay Tổng chủ biên trong suốt thời gian tôi làm nghề dạy học.
Tôi vội gọi điện thoại hỏi Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết những yêu cầu cụ thể về bài mà ông vừa đề nghị tôi viết. Giáo sư vui vẻ giải thích, trong sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 của bộ sách Cánh Diều mà ông làm Tổng chủ biên, kiêm Chủ biên có 4 Chủ đề: Măng non, Cộng đồng, Đất nước, Ngôi nhà chung. Mỗi chủ đề gồm một số chủ điểm, tổng cộng sách có 15 chủ điểm: Trẻ em như búp trên cành; Bạn nam, bạn nữ; Có học mới hay; Có chí thì nên; Nghề nào cũng quý; Chung sức chung lòng; Có lý có tình; Vì cuộc sống yên bình; Cuộc sống muôn màu; Người công dân; Chủ nhân tương lai; Gương kiến quốc; Cánh chim hòa bình; Vươn tới trời cao, Sánh vai bè bạn.
Ông muốn nhờ tôi viết cho một câu chuyện trong chủ điểm “Vì cuộc sống yên bình”, cụ thể là viết về những chiến sỹ công an đang ngày đêm giữ sự bình yên cho cuộc sống của nhân dân, trong đó, tôi có thể viết về người chiến sỹ công an phòng cháy chữa cháy và cứu hộ cứu nạn, những người không quản hy sinh xương máu, tính mạng khi làm nhiệm vụ chữa cháy, cứu người dân bị nạn; có thể viết về người công an khu vực luôn gần dân nhất, giải quyết những vướng mắc, thậm chí là những bất hòa giữa các gia đình, hay ngay trong mỗi gia đình, và những vấn đề nổi cộm trong cuộc sống trên địa bàn dân cư do mình quản lý; cũng có thể viết về những chiến sỹ cảnh sát giao thông hằng ngày đội mưa, phơi nắng trên những ngã tư đường phố, trên những trạm kiểm soát giao thông, giữ gìn trật tự an toàn giao thông trên mỗi cung đường của đất nước, ngăn chặn, xử lý những hành vi vi phạm trật tự an toàn giao thông.
Nghe Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết gợi ý, tôi cám ơn ông, rồi lặng lẽ đi lại trong căn phòng làm việc nhỏ của mình để suy nghĩ, xem mình nên viết về đề tài nào cho phù hợp nhất với khả năng và tâm trạng của mình. Rồi tôi mở máy tính, quyết định viết về người nữ cảnh sát giao thông làm nhiệm vụ ở một ngã tư đường phố.
Điều khiến tôi quyết định viết về người nữ cảnh sát giao thông, hay nói một cách bao quát hơn, là về những chiến sỹ cảnh sát giao thông nói chung, lại chính là câu chuyện riêng mà tôi vừa mới trải nghiệm, nói đúng hơn là chuyện mắc lỗi trong khi điều khiển xe ô tô từ Tuyên Quang về Hà Nội vào non trưa ngày 17.02.2023, cách thời điểm tôi viết bài viết ấy đúng 4 ngày, tức là đúng vào ngày 21.02 là Ngày Truyền thống Lực lượng cảnh sát giao thông Việt Nam…
Sáng hôm 17.02.2023, sau cuộc gặp gỡ các đồng nghiệp Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Tuyên Quang, chúng tôi gồm ba người, tôi lái xe chở nhà thơ Phan Hoàng, nhà văn Nguyễn Tham Thiện Kế rời thành phố Tuyên Quang xuôi Hà Nội.
Đường đồi núi quanh co, lại hẹp, xe tôi cứ từ từ đi sau một chiếc xe con màu đỏ cũ kỹ, bám đầy bụi đường, tốc độ lúc nào cũng chỉ 45 km/h. Ngồi điều khiển xe ô tô sau những chiếc xe như thế bao giờ người lái xe cũng cảm thấy bức bối, khó chịu. Tôi cũng không phải là một ngoại lệ, vì thế nhiều lần đã ra tín hiệu xin đường để vượt lên trên chiếc xe cũ kỹ, khi chạy phả một luồng khói đen xì rất tức mắt, nhưng cứ sắp đi ngang chiếc xe đó thì phía trước lại có một chiếc xe đi ngược chiều, nên đành phải giảm tốc, tiếp tục nhùng nhằng đi sau chiếc xe cũ kỹ bám đầy bụi đường kia.
Bỗng tôi nhìn lên phía trước xa kia, là một khoảng rộng của con đường, vắng teo, không một bóng người và xe đi ngược chiều. Tôi dấn chân ga, tăng tốc để vượt chiếc xe màu đỏ đã án ngữ trước xe tôi đến chừng hơn chục cây số. Khi vượt qua chiếc xe màu đỏ, tôi đưa mắt liếc nhìn vào công tơ mét và phát hiện ra mình đã điều khiển xe đến 65 km/h, tức là vượt tốc độ cho phép 15 km/h. Một cảm giác lo lắng, lạnh dọc sống lưng, khiến tôi vừa giảm tốc độ, vừa điều khiển xe về đúng phần đường của mình, và bâng quơ nói: “Anh đi quá tốc độ rồi, chắc sẽ bị phạt đấy!” Nhà thơ Phan Hoàng hỏi: “Vậy sao anh biết?” Còn nhà văn Nguyễn Tham Thiện Kế thì nói giọng đùa cợt: “Nhà văn lớn, ai mà phạt!”.
Chừng vài phút sau, khi xe tôi đi đến Trạm kiểm soát giao thông đường bộ thì được một cảnh sát giao thông ra hiệu lệnh dừng xe. Tôi giảm tốc độ, ra tín hiệu đưa xe vào lề đường rồi dừng lại. Người chiến sỹ cảnh sát trẻ mang quân hàm đại úy đến bên buồng lái, ra hiệu và tôi mở cửa xe bước xuống lề đường. Chiến sỹ cảnh sát giao thông đưa tay chào theo điều lệnh rồi bằng một chất giọng nhỏ nhẹ, nói: “Cháu chào bác, xe bác vượt quá tốc độ cho phép, mời bác vào trạm giải quyết”. Tôi cầm giấy tờ xe, bằng lái xe và căn cước công dân đi bên cạnh đồng chí cảnh sát, với thái độ nhận lỗi, nói: “Bác biết là bác sai, chỉ mong các cháu giải quyết nhanh để bác kịp về Hà Nội.” Chú cảnh sát giao thông ôn tồn: “Thưa bác, chúng cháu không nghĩ người điều khiển xe lại là người cao tuổi như bác. Bác cũng như bố cháu ở nhà… Nhưng chúng cháu đang làm nhiệm vụ, mong bác thông cảm và hợp tác. Khi chúng cháu đã bấm tốc độ, mọi dữ liệu đã được truyền về trung tâm, nếu bác quen ai trong ngành, có thể đề nghị Trưởng phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh giải quyết, còn chúng cháu không có thẩm quyền, bác ạ.”
Nhà văn Nguyễn Tham Thiện Kế và nhà thơ Phan Hoàng trao đổi với nhau, định nhờ Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Tuyên Quang can thiệp; còn bản thân tôi, rút điện thoại, định gọi cho một người bạn trong ngành công an, nhờ xin không xử phạt. Tìm đước số điện thoại của người bạn, tôi bấm máy gọi, rồi trong khoảnh khắc, tôi tắt máy, hủy cuộc gọi cầu cứu, quay lại phía đồng chí đại úy, nói: “Không sao, bác sai, cháu tranh thủ lập biên bản xử phạt theo pháp luật. Bác chấp hành.” Nghe tôi nói, đồng chí đeo quân hàm trung tá, chắc là tổ trưởng tổ công tác, vui vẻ nói: “Cháu pha ấm trà mới, mời các bác vừa làm việc vừa uống trà.”
Cả ba chúng tôi vừa uống trà vừa làm việc với ba đồng chí cảnh sát giao thông; giữa người vi phạm Luật giao thông và những người đang thi hành công vụ chẳng hiểu vì sao lại vui vẻ và ân tình như những người bạn lâu ngày mới gặp lại. Người cảnh sát đeo quân hàm đại úy còn hướng dẫn tôi thật tỉ mỉ cách làm thủ tục nộp phạt trên Dịch vụ công qua điện thoại thông minh. Trên đường vài cây số đi qua cầu Đoan Hùng, sau một thời gian ngắn im lặng, nhà văn Nguyễn Tham Thiện Kế vừa cười, vừa nói: “Huynh ngồi bị lập biên bản mà bình tĩnh, như chẳng có gì xảy ra. Huynh quá bản lĩnh!”.
Tôi chỉ cười, không trả lời. Với tôi, đó là một bài tập sát hạch thực tế rất thú vị, dù tôi đã cầm vô lăng không còn ít thời gian…
Bị xử phạt hành chính bằng tiền, bị tước giấy phép lái xe 60 ngày vì điều khiển phương tiện đi quá tốc độ cho phép, là một nỗi buồn sâu thẳm, nhưng lại tạo cho tôi một ấn tượng mạnh mẽ, biến thành cảm xúc thực sự tốt đẹp về trách nhiệm và sự hy sinh của những chiến sỹ cảnh sát giao thông ngày ngày đội mưa, dãi nắng vì sự bình yên cho mỗi cung đường, bảo vệ hạnh phúc cho mỗi người khi tham gia giao thông… Chính trong dòng cảm xúc ấy, tôi đã viết về họ khi được Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết “đặt hàng”, mà nhân vật tiêu biểu, nhân vật điển hình là một nữ cảnh sát giao thông ở ngã tư đường phố.
Sau gần một năm gửi bài, khi cầm trên tay cuốn sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 tập một, bộ sách Cánh Diều, được gặp lại bài viết có nhan đề ‘Sang đường” của mình, lòng tôi thật vui, thật hạnh phúc, nhớ về một kỷ niệm không vui, lại vô tình tạo nên nguồn cảm xúc, để tôi viết thành công về người nữ cảnh sát giao thông vào sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5 tập một, bộ Cánh Diều đẹp đẽ và đáng trân trọng đến thế.
Tôi lâng lâng trong một cảm xúc thật vui sướng, đầy lòng biết ơn, vì đã được may mắn và vinh dự góp một câu chuyện nhỏ “Sang đường” vào chủ điểm “Vì cuộc sống yên bình”, một trong 15 chủ điểm trong hai tập sách Tiếng Việt lớp 5 mà Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết và tập thể tác giả đã thiết kế một cách chi tiết, đầy đủ, khoa học mà không phải bộ sách nào cũng làm được, tạo điều kiện cho người dạy và người học tiếp cận đúng với yêu cầu của Chương trình giáo dục 2018.
ĐÀO QUỐC VỊNH (THUẦN KHANG)
