Vanvn- Từ nhà số 4 Lý Nam Đế: “Nơi tôi ở hoa đại rơi trắng đất/ Có ai nhìn hoa ngỡ tóc bạc trên đầu/ Cái hòm thư mới một lần sơn lại/ Bác gác cổng già năm trước giờ đâu…?”
HÀ NỘI CHIỀU NAY
Hà Nội chiều nay nắng vừa đủ nắng
Gió cũng vừa đủ gió để rung cây
Mặt hồ rộng thực hư làn khói mỏng
Rượu bạn mời tôi uống cũng vừa say
Uống vừa say để mà nhìn lại
Con đường quen, mái phố nhấp nhô trời
Ở Hà Nội hơn mười năm rồi đó
Xin một chiều thong thả của riêng tôi
Như vệt chớp rạch vào nỗi nhớ
Những con đường mười năm tôi qua
Lớp tuổi tính làm văn, viết báo
Về phố phường thương lắm cánh rừng xa
Từ tro than thơ cháy lên ngọn lửa
Gương mặt bạn bè thấp thoáng một thời qua
Người ở Trường Sơn nhớ người Hà Nội
Những câu thơ dăng kín dải Ngân Hà
Nơi tôi ở một số nhà quen thuộc
Tóc em dài buông xoã xuống mùa thu
Nhiều lúc khát khoảng trời xóm mạc
Chiếc lá vàng như máu xót của vần thơ
Nơi tôi ở hoa đại rơi trắng đất
Có ai nhìn hoa ngỡ tóc bạc trên đầu
Cái hòm thư mới một lần sơn lại
Bác gác cổng già năm trước giờ đâu…?
Nơi tôi ở vắng Thâm Tâm, Trần Đăng, Thôi Hữu, Nguyễn Thi. Lớp nhà thơ, nhà văn một thời đi kháng chiến. Trang bản thảo nằm trong ba lô, những nhân vật, câu thơ là mẫu quặng. Căn hầm thay phòng viết, ngọn đèn thắp bằng nhựa cây cháy sáng mặt trời. Những nhà thơ, nhà văn ăn khẩu phần linh trận, ngủ gối đầu rễ cây, bao gạo. Đường kháng chiến hiểm nghèo đèo dốc. Đường văn chương bạc tóc đêm dài. Cây bút và khẩu súng. Các anh quên mình đã có một thời trai.
Những trận sốt rừng, những viên đạn giặc, đã tràn vào trang viết dở dang. Nhà văn hy sinh, nhường khát vọng đời mình cho nhân vật. Máu thấm đất máu chảy vào trang viết, máu thay cho đoạn kết không lời. Nhà thơ hy sinh, như ngọn lửa cháy hết mình để tự hoá thân. Trên vuông đất mộ bia khô cằn đá sỏi, những câu chữ như hạt cây sót lại, ngôn ngữ cỏ xanh tự chắp nên vần.
Cây đại già làm một chứng nhân, ngôi nhà các anh giờ chúng tôi đến ở. Căn phòng cũ mấy lần thay ổ khoá. Lớp nhà thơ mang áo lính nhiều thêm.
Trái tim các anh, khoảng đất nào xa lắc. Trái tim đập phập phồng trên trang sách chẳng bình yên…
Mười năm,
Thời gian hoá sợi dây bền
Hoa nở tím, mảng tường rêu phủ mốc
Ở Hà Nội mười năm tôi có được
Những buồn vui dành dụm cho mình
Ơi con đường vừa xa, vừa gần
Bao nhiêu người đi xe, bao nhiêu người đi bộ
Một dãy phố lặng yên và ồn ã
Những ngôi nhà cao thấp liền nhau
Dải sông Hồng nước xanh, nước đỏ
Ngược cánh rừng, thơ tìm đến nguồn sông
Xuôi đồng bằng vòng tay ôm biển mặn
Cánh buồm tôi gió nắng căng phồng
Bao bè bạn, bao số nhà tôi nhớ
Công việc nhiều ít gặp, vẫn thương nhau
Thơ và cuộc đời mênh mang nhường ấy
Tôi đam mê như vẫn thuở ban đầu
Hà Nội chiều nay mùa xuân hay mùa hạ
Tôi bình tâm hay nôn nóng điều gì?
Nhịp thời gian vội vàng gõ cửa
Những chân trời mới lạ gọi tôi đi
Cốc rượu mười năm tôi chưa uống cạn
Men cất từ trời đất cứ đầy thêm
Hà Nội chiều nay, tôi và bạn
Một chút men say, bấy nỗi niềm.
1984
RÊU VÀ CÂY
Chợt nhìn thật lâu màu rêu trên mái ngói
Hỏi ngôi nhà bao tuổi
Hỏi tuổi mình bao nhiêu
Hỏi tuổi bạn tóc lên màu sương khói
Màu rêu lặng thinh, mình uống cạn men chiều
Hỏi vòng tuổi cây đại già trước cổng
Người có thương cây bão vặn cành?
Từ nhựa xót, xù xì lớp vỏ
Cây bất ngờ nứt tủa chổi xanh
Giữa bụi bậm, xô bồ phố xá
Cây vì ta lọc lại chút hương lành
Ồ màu rêu – mảng thời gian ẩm mốc
Trên mái nhà hay bức tường mưa
Rêu dưới bàn chân, rêu loang màu tóc
Những lối mòn, tuổi tác phủ rêu chưa
Thơ viết về hoa, ai viết về rêu nhỉ
Hoa khoe hương, hoa nở quanh mùa
Nhìn rêu phủ loang chiều phố cổ
Nhớ nhung gì ngày xưa, ngày xưa…?
Rêu – gam màu dĩ vãng già nua
Chợt ở trên cao khua cành gió thức
Kìa vòm xanh, vòm xanh thân thuộc
Cây tuổi trời mang cốt cách hiền nhân
Bỏ lại mùa đông, màu rêu xám ngắt
Cây cứ dâng lớp lộc mới xanh ngần.
TỪ NHÀ SANG CƠ QUAN
Con đường từ nhà sang cơ quan
vài quán cơm bình dân, phiên chợ xép
Mình thuộc cả nơi vỉa hè dễ vấp
quen mái hiên trú mưa, quen giọng chim lành
quen đôi mắt lạnh tanh, nụ cười thân thiện
mình bạn với người hiền
bạn với cây xanh
Một năm, hai năm rồi nhiều năm
từ nhà sang cơ quan đi bộ chừng mươi phút
sao chợt nhớ con đường ngược dốc
xuyên Trường Sơn núi cao, rừng dày
Có một thời trẻ trai đói cơm, sốt rét
Ba lô cóc căng phồng áo lính màu cây
Có một thời trẻ trai sung sức nhất
Giờ bồn chồn quanh mấy bức tường vây
Mình đi qua mùa xuân lộc biếc đầy tay
qua mùa đông mấy chiếc lá bàng
rơi chấp chới từng mảng chiều lửa đốt
Bao người về hưu, bao người đã khuất
Bao đứa trẻ hôm nào thành chú rể, nàng dâu
Hoa tang và hoa cưới
khác gì nhau sắc màu?
Mình đi qua buồn vui thường gặp
Đi như là công chức
đi như là nhà thơ
bước thăng trầm, khôn dại
trái tim mình chưa vô cảm, thờ ơ?
Từ nhà sang cơ quan chào hai cây đại già
thả từng chùm hoa rơi trắng đất
mình đi quẩn quanh ngày này sang ngày khác
thời gian trôi qua từng đốt trăng gày
Vậy mà đã cạn năm, đầy tháng
mùa qua mùa, mình có được như cây?
CÂY ĐẠI TRƯỚC HIÊN NHÀ
Này, cây đại trước hiên nhà
Lặng lẽ xanh và lặng lẽ hoa
Có ông lão nhìn cây ướm tuổi
Ai biết đời cây lặng lẽ già.
Lặng lẽ cả khi vặn trời cơn bão
Cái cây vẫn đứng như là bình yên
Bầy trẻ nhỏ nhặt hoa rơi quanh gốc
Nhặt cả xác ve sầu ướt sũng mưa đêm.
Lặng lẽ cả khi mùa lá úa
Chiếc lá rơi tiếc nuối trong chiều
Cây gầy guộc khô cằn quá thể
Gió run cành lạnh cóng tiếng chim kêu.
Ngôi nhà cũ thay cổng và thay mái
Cây đại già vẫn đó chẳng dời đi
Lặng lẽ đời cây chìm vào góc khuất
Có thể nhìn cây gạn lọc được điều gì.
Nhưng nhiều lúc mình vô tâm chẳng nhớ
Một đời cây làm bóng mát che người
Cây lặng lẽ giữa quay cuồng phố xá
Thả từng chùm hoa trắng dịu dàng rơi.
NGUYỄN ĐỨC MẬU
