Vanvn- Mikhail Gorbachev, nhà lãnh đạo cuối cùng của Liên Xô và người kết thúc Chiến tranh Lạnh, đã qua đời vì trọng bệnh ở tuổi 91. “Ông Mikhail Gorbachev đã qua đời đêm nay sau thời gian dài ốm nặng”, thông cáo của Bệnh viện Lâm sàng Trung ương Nga hôm 30.8 cho hay. Ông được người dân phương Tây yêu mến và thường được gọi bằng biệt danh Gorby, từng đoạt giải Nobel Hòa Bình năm 1990.
Nhà lãnh đạo cuối cùng của Liên Xô
Ông Mikhail Gorbachev lãnh đạo Liên Xô từ năm 1985 đến 1991, là người đã tiến hành một số cải tổ kinh tế, chính trị lớn ở Liên Xô. Khi bắt đầu chương trình cải tổ vào năm 1985, Gorbachev cho biết mục đích duy nhất của ông là hồi sinh nền kinh tế Liên Xô và cải cách hệ thống chính trị, với hai khẩu hiệu nổi bật trong thời kỳ này là “glasnost” (cởi mở) và “perestroika” (đổi mới).
Ông đã tạo ra các thỏa thuận cắt giảm vũ khí với Mỹ và quan hệ đối tác với các cường quốc phương Tây, góp phần giúp nước Đức thống nhất.
Gorbachev sinh ra trong một gia đình nghèo ở vùng Stavropol, miền nam nước Nga, vào ngày 2.3.1931. Cha mẹ ông đều làm việc trong các hợp tác xã. Gorbachev từng theo học chuyên ngành luật tại Đại học Quốc gia Moskva. Sau khi tốt nghiệp, ông trở về quê nhà Stavropol và bắt đầu quá trình thăng tiến tương đối nhanh.
Năm 1985, ông trở thành lãnh đạo trẻ nhất của Liên Xô sau khi cựu lãnh đạo Konstantin Chernenko qua đời.
Ông từ chức Tổng thống Liên Xô vào ngày 25.12.1991, khi Liên Xô tan rã. Ông tuyên bố chức vụ của ông không còn được kế nhiệm nữa và bàn giao vali chứa Mật mã kích hoạt tên lửa hạt nhân chiến lược tới Tổng thống đầu tiên của Nga Boris Yeltsin.
“Quá trình đổi mới đất nước và những thay đổi lớn trong cộng đồng thế giới hóa ra phức tạp hơn nhiều so với những điều có thể dự đoán”, ông nói trong bài phát biểu từ chức.
Tuy nhiên, ông Gorbachev cũng nhấn mạnh những di sản của mình. “Chúng ta đang sống trong một thế giới mới. Chiến tranh Lạnh đã kết thúc, cuộc chạy đua vũ trang đã dừng lại, cũng như quá trình quân sự hóa điên cuồng đã làm suy yếu nền kinh tế và tâm lý công chúng. Mối đe dọa về một cuộc chiến tranh thế giới đã được loại bỏ”, ông Gorbachev phát biểu.
Trong một bài xã luận trên tờ Rossiiskaya Gazeta vào tháng 12.2016, ông Gorbachev nói rằng sự tan rã của Liên Xô là điều ông không muốn xảy ra. “Tôi đã bảo vệ Liên Xô cho đến cùng, nhưng tôi thất bại”, ông nói trong cuộc phỏng vấn với RT.
Cựu lãnh đạo Liên Xô phần lớn trải qua những năm tháng cuối đời trong bệnh viện khi sức khỏe ngày càng sút kém và phải tự cách ly trong thời gian dịch Covid-19 để tránh nhiễm virus.
Sau khi rời nhiệm sở, ông từng nhiều lần kêu gọi Điện Kremlin và Nhà Trắng hàn gắn mối quan hệ khi căng thẳng leo thang, kể từ khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014 và phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine từ cuối tháng 2 năm nay.
Mối quan hệ của ông với Tổng thống Vladimir Putin có những lúc khó khăn, nhưng lãnh đạo Nga vẫn gửi lời chia buồn sâu sắc sau khi nghe tin ông Gorbachev qua đời.
“Kỷ nguyên của Gorbachev là kỷ nguyên của tái cấu trúc, hy vọng và đưa chúng ta tới một thế giới không tên lửa”, Vladimir Shevchenko, cựu quan chức trong chính quyền của ông Gorbachev, nói.
Leonid Slutsky, lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do (LDPR) của Nga, cho rằng ông Gorbachev là một “nhân vật lịch sử phức tạp và nhiều tranh cãi”.
Global Times, tờ báo thuộc People’s Daily, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, dẫn lời một số nhà quan sát nước này cho rằng ông Gorbachev đã “mắc sai lầm nghiêm trọng khi đánh giá tình hình quốc tế và gây hỗn loạn trật tự kinh tế trong nước”.
Trong khi đó, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên trong họp báo thường kỳ hôm nay gửi lời chia buồn tới gia đình Gorbachev, nói rằng ông “đã có những đóng góp tích cực vào quá trình bình thường hóa quan hệ Trung – Xô”.
Các nhà lãnh đạo thế giới chia buồn ông Gorbachev qua đời
“Mikhail Gorbachev là người có tác động lớn đến tiến trình lịch sử thế giới”, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết trong tuyên bố hôm nay, thêm rằng ông Gorbachev đã lãnh đạo đất nước “trong thời kỳ có nhiều thay đổi phức tạp và mạnh mẽ”.
Tổng thống Putin từng nhiều lần gặp ông Gorbachev. Lần cuối cùng họ gặp nhau ở Novo-Ogaryovo vào tháng 3.2006, một ngày sau sinh nhật lần thứ 75 của ông Gorbachev. Trong điện mừng đầu năm nay, Tổng thống Nga nhấn mạnh những đóng góp của ông Gorbachev trong việc thực hiện các dự án xã hội, từ thiện giáo dục và sự phát triển của hợp tác nhân đạo quốc tế.
Một năm trước đó, khi ông Gorbachev kỷ niệm sinh nhật lần thứ 90, ông Putin nói rằng chính trị gia này “được coi là một phần trong chòm sao gồm những người sáng giá, xuất chúng và những chính khách ưu tú trong thời đại chúng ta, ảnh hưởng lớn đến lịch sử quốc gia và toàn cầu”.
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres ra tuyên bố ca ngợi ông Gorbachev là “chính khách có một không hai, người đã thay đổi tiến trình lịch sử” và “đã làm nhiều hơn bất kỳ cá nhân nào để mang lại kết thúc hòa bình cho Chiến tranh Lạnh”.
Ông được người dân phương Tây yêu mến và thường được gọi bằng biệt danh Gorby. Gorbachev từng đoạt giải Nobel Hòa Bình năm 1990.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen ca ngợi ông Gorbachev là “lãnh đạo đáng tin cậy và được kính trọng”, người đã “mở đường cho một châu Âu tự do”.
“Vai trò quan trọng” của ông trong việc xoá bỏ Bức màn Sắt, biểu tượng phân chia thế giới, và kết thúc Chiến tranh Lạnh đã để lại di sản “chúng ta sẽ không thể quên”, bà von der Leyen đăng Twitter.
Tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng ông Gorbachev là “lãnh đạo hiếm có”, đã đưa thế giới trở nên an toàn hơn.
“Đây là những hành động của một lãnh đạo hiếm có, một người có trí tưởng tượng để thấy tương lai khác có thể đến và can đảm mạo hiểm toàn bộ sự nghiệp của mình để đạt được nó”, ông Biden cho hay, đề cập đến những cải cách của ông Gorbachev. “Kết quả là một thế giới an toàn hơn và tự do hơn cho hàng triệu người. Mikhail Gorbachev là người có tầm nhìn đáng chú ý”.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ca ngợi ông Gorbachev là “người của hòa bình”. “Tôi xin gửi lời chia buồn về sự qua đời của ông Mikhail Gorbachev, một người của hòa bình, người lựa chọn mở ra con đường tự do cho người Nga. Cam kết của ông đối với hòa bình châu Âu đã thay đổi lịch sử chung của chúng ta”, Tổng thống Pháp đăng Twitter.
Thủ tướng Anh Boris Johnson cho biết ông “luôn ngưỡng mộ lòng dũng cảm và sự chính trực” mà Gorbachev đã thể hiện để đưa Chiến tranh Lạnh kết thúc trong hòa bình.
Trong thời điểm Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine, “cam kết không mệt mỏi của ông ấy trong việc mở cửa xã hội Xô Viết vẫn là tấm gương cho tất cả chúng ta”, ông Johnson cho biết trong bài đăng Twitter.
Ngoại trưởng Anh Liz Truss, ứng viên thủ tướng thay thế ông Johnson, mô tả ông Gorbachev là “chính khách đáng chú ý, đóng góp sâu sắc cho an ninh và ổn định toàn cầu, hợp tác với các lãnh đạo phương Tây để chấm dứt Chiến tranh Lạnh”. “Hơn bao giờ hết, di sản của sự hợp tác và hòa bình này phải thắng thế”, bà nói thêm.
Cựu Thủ tướng Italy Silvio Berlusconi gọi ông Gorbachev là “nhà đấu tranh cho nền dân chủ” và “thay đổi lịch sử của thế kỷ 20”, đồng thời bày tỏ thương tiếc cho sự mất mát “khả năng nhìn xa trông rộng và phán đoán của ông”.
Ông Gorbachev sẽ được an táng tại nghĩa trang Novodevichy, bên cạnh phần mộ người vợ Raisa qua đời năm 1999.
AFP-RT-TASS-VNEX-VANVN
Chỉ có hai đánh giá trái ngược nhau:
Gorbachov có tội làm sụp đổ chế độ Xoviet
Gorbachov có công làm sụp đổ chế độ Xoviet