Vanvn- Cùng với nhà văn Nguyễn Thị Việt Nga ở Hải Dương, nhà văn Niê Thanh Mai ở Đắk Lắk là hai gương mặt hiếm hoi của giới văn chương cả nước được tín nhiệm tham gia ứng cử Đại biểu Quốc hội khóa XV. Mang trong mình hai dòng máu người Kinh và Ê Đê, quê cha ở Phú Yên, Niê Thanh Mai sinh ngày 29.7.1980 tại Đắk Lắk, xuất thân giáo viên, yêu thích văn chương, trở thành một trong những cây bút sáng giá của Tây Nguyên, tác giả của những tập truyện ấn tượng như: Suối của rừng, Về bên kia núi, Ngày mai sáng rỡ,… và mới nhất là Phía nào sương thôi rơi xuất bản đầu năm 2021, nhận nhiều giải thưởng văn học của trung ương và địa phương.
Đồng thời, Niê Thanh Mai còn là người có tố chất lãnh đạo, năng lực tổ chức, được giao nhiều nhiệm vụ quan trọng lúc còn khá trẻ và hiện là Ủy viên Ban Công tác Nhà văn nữ Hội Nhà văn Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật các Dân tộc thiểu số Việt Nam, Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Đắk Lắk.
Trẻ trung, xinh xắn, thông minh, năng động, Niê Thanh Mai là một phụ nữ giàu năng lượng và nhiệt thành cống hiến. Trong không khí cả nước chuẩn bị bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp, Vanvn có cuộc trò chuyện với nhà văn ứng cử viên Đại biểu Quốc hội của Tây Nguyên…
Đại diện ý chí và nguyện vọng của gần 2 triệu người thuộc 49 dân tộc anh em, mong muốn Quốc hội thông qua luật về văn học nghệ thuật.
* Thưa nhà văn, bà có cảm xúc ra sao khi được tín nhiệm ra ứng cử Đại biểu Quốc hội khóa XV?
– Được giới thiệu tham gia ứng cử Đại biểu Quốc hội của tỉnh Đắk Lắk khóa XV không chỉ là điều vinh dự và tự hào cho bản thân tôi mà còn cho đội ngũ các văn nghệ sĩ của Hội Văn học nghệ thuật tỉnh nhà. Tôi cảm thấy tự tin hơn về vai trò, vị trí của người làm công tác sáng tạo văn hóa đối với xã hội, đất nước!
* Nếu trúng cử Đại biểu Quốc hội, nhiệm vụ trọng tâm của nhà văn hướng tới là gì?
– Tôi luôn ý thức rằng, nếu được bầu làm Đại biểu Quốc hội, tôi sẽ là cầu nối giữa Quốc hội với các tầng lớp nhân dân, một nhiệm vụ vừa vinh quang đồng thời cũng là trách nhiệm to lớn. Bởi tôi không chỉ là đại diện cho tầng lớp văn nghệ sĩ mà còn là một trong số 09 đại biểu đại diện cho ý chí và nguyện vọng của gần 2 triệu người thuộc các tầng lớp nhân dân của 49 dân tộc anh em của tỉnh nhà; góp phần vào việc đưa ra những quyết sách nhằm xây dựng tỉnh Đắk Lắk nói riêng, đất nước Việt Nam nói chung ngày càng tiến bộ, phát triển bền vững.
Tôi cũng sẽ chú trọng xây dựng, thực hiện các đề án, góp phần nâng cao đời sống nhân dân, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.
Là nữ cán bộ và là người dân tộc thiểu số, tôi sẽ tham gia tích cực trong việc đề xuất các chính sách nhằm đảm bảo quyền lợi của phụ nữ nói chung, phụ nữ dân tộc thiểu số nói riêng. Với mong muốn để phụ nữ được tiếp cận gần hơn, có nhiều cơ hội thụ hưởng bình đẳng các nguồn lực và thành quả của sự phát triển kinh tế – xã hội; thúc đẩy bình đẳng nam nữ, đảm bảo việc thực hiện quyền của trẻ em; phòng – chống bạo lực gia đình.
Là người công tác trong ngành giáo dục nhiều năm, tôi rất mong muốn được mang tiếng nói và góp sức mình vào việc nâng cao chất lượng dạy và học ở các cấp học, ngành học;
Với cương vị hiện nay là Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Đắk Lắk, tôi sẽ có nhiều điều kiện phối hợp với địa phương, các cơ quan ban ngành liên quan thực hiện hiệu quả các chương trình, đề án về bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc; góp phần tuyên truyền đến bà con người đồng bào dân tộc thiểu số tích cực bảo tồn văn hóa dân tộc mình. Và đồng hành chiến lược phát triển văn hóa gắn liền với du lịch cộng đồng bền vững.
* Riêng đối với lĩnh vực văn học nghệ thuật cả nước, bà dự định sẽ có tiếng nói thế nào trên diễn đàn Quốc hội nếu trúng cử?
– Nếu trúng cử Đại biểu Quốc hội khóa XV, với vai trò là một trong những người đại diện cho văn nghệ sĩ ở diễn đàn Quốc hội, tôi sẽ là cầu nối tích cực chuyển đến Quốc hội những nguyện vọng của văn nghệ sĩ khắp nơi trên đất nước Việt Nam. Tôi mong muốn Quốc hội thông qua luật về văn học nghệ thuật cũng như những chính sách, quyết sách hữu ích cho văn nghệ sĩ để có điều kiện sống và sáng tạo tốt hơn, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững văn học nghệ thuật trong giai đoạn mới.
Người lãnh đạo phải tập hợp được anh em văn nghệ sĩ để cùng đồng hành sáng tạo
* Không chỉ có năng lực về sáng tác mà nhà văn Niê Thanh Mai còn có tố chất lãnh đạo, đảm đương nhiều chức trách quan trọng ở tuổi còn khá trẻ như Phó Chánh văn phòng Sở Giáo dục đào tạo, kiêm Phó Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Đắk Lắk trước khi được tín nhiệm bầu làm Phó Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam, Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Đắk Lắk. Theo bà, đâu là khó khăn và thế mạnh của một nhà văn khi làm công tác lãnh đạo?
– Tôi có may mắn được tiếp cận với văn học nghệ thuật từ khi 10 tuổi và được bồi dưỡng, rèn luyện trong môi trường này trong suốt ba mươi năm. Điều đó đồng nghĩa với việc tôi cũng hiểu khá rõ về vai trò của một người văn nghệ sĩ, một nhà văn phải làm gì đối với xã hội, với đời sống.
Với cương vị là Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật tỉnh, tôi hiểu rằng là một người lãnh đạo có thể tập hợp được anh em văn nghệ sĩ của tỉnh để họ cùng đồng hành trên con đường sáng tạo hiệu quả nhất.
* Từ kinh nghiệm lãnh đạo giới văn học nghệ thuật, bà sẽ áp dụng ra sao khi phục vụ nhân dân nếu trúng cử Đại biểu Quốc hội?
– Không thể nói rằng tôi có kinh nghiệm về công tác lãnh đạo Hội. Vì tôi nhận nhiệm vụ Chủ tịch Hội mới được 5 tháng. Nhưng tôi nghĩ, với những nỗ lực, nhiệt tình của bản thân và sự ủng hộ của tập thể các văn nghệ sĩ tôi sẽ có cơ hội làm được những nhiệm vụ của một người Đại biểu Quốc hội đại diện cho văn nghệ sĩ trên diễn đàn Quốc hội.
* Quê cha ở Sơn Hòa huyện miền núi phía tây tỉnh Phú Yên nhưng sinh trưởng ở Đắk Lắk. Gia đình và kỷ niệm quê cha ảnh hưởng ra sao và đọng gì trong ký ức nhà văn?
– Phú Yên là quê hương của cha tôi. Tôi sinh ra và lớn lên tại Đắk Lắk. Nhưng sự ảnh hưởng từ người cha với quê hương Phú Yên với tôi khá sâu sắc. Tôi luôn dành tình yêu với nơi ấy, kể cả trong những tác phẩm của mình cũng như quan tâm đến trăn trở về đời sống của bà con nơi ấy.
* Bằng sáng tác của mình, nhà văn Niê Thanh Mai từng được trao nhiều giải thưởng như tập truyện Suối của rừng được Giải tác giả trẻ của Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam năm 2005, truyện ngắn Giữa cơn mưa trắng xoá và Cửa sổ không có chắn song đoạt Giải nhì của Tạp chí Văn Nghệ Quân Đội năm 2006. Đối với bà, những giải thưởng văn học có ý nghĩa ra sao? Nó có thực sự là thước đo giá trị cho tác phẩm?
– Các giải thưởng tôi nhận được là sự động viên rất lớn cho tôi tiếp tục bền bỉ với sự nghiệp văn chương. Đồng thời đó cũng là áp lực rất lớn cho bản thân, rằng phải vượt qua những thành công đó để có thể là được những điều mới hơn, có kết quả khác hơn.
Tôi luôn phải quên đi những tác phẩm ấy để những đứa con tinh thần tiếp theo không bị lặp lại. Mặc nhiên phải dặn dò mình rằng đó chưa phải là cái đích duy nhất.
Có thể vì điều đó mà tôi luôn thấy khao khát rằng mình chưa làm được điều mình muốn. Không phải vì giải thưởng mà vì tác phẩm của mình vẫn đang là những sự bắt đầu mà thôi.
* Mùa xuân năm 2021 vừa qua, sau khi được bầu làm Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Đắk Lắk, nhà văn Niê Thanh Mai đã trình làng tập truyện ngắn “Phía nào sương thôi rơi” khá ấn tượng. Theo nhìn nhận của riêng bà, tác phẩm này có bước tiến ra sao trên con đường sáng tạo văn học của mình?
– Tôi vẫn viết về phụ nữ. Họ vẫn luôn là những người bà, người chị, người bạn của tôi. Họ có cả bóng dáng của tôi nữa. Cũng những tâm tư, đau đáu về cuộc sống, về việc vươn mình đến với những điều tốt đẹp của cuộc sống.
Tôi yêu họ. Như yêu chính mình. Bạn bè mình.
Và tôi nghĩ đây là tập để khép lại hành trình viết về phụ nữ của mình.
Tôi sẽ bắt đầu với những đề tài mới. Hình ảnh mới và nỗ lực thể hiện ở cách khác đi.
Bởi tôi quan niệm văn chương phải không ngừng biến chuyển. Phải vận động và thay đổi. Từ chính bản thân mình thì mới được.
* Xin cảm ơn. Chúc nhà văn thành công!
PHAN YÊN YÊN thực hiện
