Vanvn- Giáo sư, Nghệ sĩ nhân dân, nhà văn Trần Bảng – Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, do tuổi cao sức khỏe yếu bệnh nặng đã qua đời lúc 6h sáng ngày 19.7.2023 (nhằm ngày 2.6 năm Quý Mão), hưởng thọ 98 tuổi. Lễ viếng tổ chức vào hồi 13h30 ngày 24.7.2023 (nhằm ngày 7.6 năm Quý Mão), tại Nhà tang lễ số 5 Trần Thánh Tông – Hà Nội; lễ truy điệu và đưa tang cùng ngày, hỏa táng tại Đài hóa thân Hoàn Vũ; an táng vào lúc 11 ngày 25.7.2023 (nhằm ngày 8.6 năm Quý Mão) tại nghĩa trang xã Cổ Am, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng.
>> Trần Bảng: Tin có một ngày sân khấu chèo sẽ hưng thịnh
>> GS-NSND Trần Bảng: Người cha tinh thần của tôi
Trần Bảng sinh ngày 1.10.1926, quê quán xã Cổ Am, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng. Ông vào Hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1957 và từng làm Giám đốc Nhà hát Chèo Trung ương, Vụ trưởng Vụ Nghệ thuật sân khấu Bộ Văn hoá – Thông tin, Phó Tổng thư ký Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, Tổng biên tập Tạp chí Sân Khấu. Ông được nhận học hàm Giáo sư và danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân (1993).
Từ sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, Trần Bảng tham gia kháng chiến chống Pháp. Năm 1951, ông vào Đoàn Văn công Trung ương, cùng tổ kịch với Thế Lữ, Song Kim, Nguyễn Hoài… Ở đây, ông bắt đầu đến với nghệ thuật chèo, rồi cùng với Bùi Đức Hạnh, Hoàng Kiều, Hà Văn Cầu, Hồ Ngọc Cẩn và các nghệ nhân Trùm Thịnh, Cả Tam, Lý Mầm, Năm Ngũ thành lập Ban Nghiên cứu chèo. Ông đã khai thác, bảo tồn các vở chèo cổ, lưu giữ các lớp trò của các nghệ nhân.
Từ những nghiên cứu đó, Trần Bảng đã cải biên, xây dựng lại nhiều vở chèo cổ như Quan Âm Thị Kính, Suý Vân (từ vở Kim Nham), Nàng Thiệt Thê (từ vở Chu Mãi Thần)… Riêng với vở Quan Âm Thị Kính đã được ông dàn dựng lại 3 lần (1956, 1968, 1985). Ngoài ra, ông còn dàn dựng nhiều vở chèo hiện đại như Lọ nước thần, Tình rừng, Cờ giải phóng, Đường đi đôi ngả, Máu chúng ta đã chảy.
Các tác phẩm chính đã xuất bản: Con trâu hai nhà (kịch bản chèo, 1956); Đường đi đôi ngả (kịch bản chèo, 1959); Cô gái và anh đô vật (kịch bản chèo, 1996); Tình rừng (kịch bản chèo, 1996); Câu chuyện tình những năm 80 (kịch bản chèo, 1996); Máu chúng ta đã chảy (kịch bản chèo, 1996); Chèo, một hiện tượng sân khấu dân tộc (2000); Trần Bảng – Đạo diễn chèo (2006).
Nhà văn Trần Bảng từng đạt được Huy Chương Vàng tại Hội diễn Sân khấu toàn quốc năm 1962 cho vở chèo Suý Vân. Giải thưởng Văn học đề tài công nhân của Tổng Công đoàn Việt Nam 1974 (kịch bản chèo, Tình rừng). Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật đợt 2 năm 2001, Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật đợt 5 năm 2017.
Suy nghĩ về nghề văn ông từng tâm sự: “Những tác phẩm của tôi đều ghi dấu những kỷ niệm, những sự kiện có thật trong đời mình trải qua gần 50 năm đi theo Cách mạng; (từ Cách mạng Tháng Tám: Cô gái và anh đô vật; đến kháng chiến chống Pháp: Máu chúng ta đã chảy, và xây dựng CNXH: Đường đi đôi ngả, Tình rừng, Câu chuyện tình những năm 80”. Những tác phẩm này đồng thời cũng là những thực nghiệm về văn học kịch bản kịch hát dân tộc về đề tài hiện đại. Do đó, tôi vừa là tác giả, vừa là đạo diễn sân khấu của những vở của mình”.
NSND Trần Bảng kết hôn với NSƯT Trần Thị Xuân là diễn viên chèo. Hai người con của ông là diễn viên, đạo diễn Trần Lực và họa sĩ, kiến trúc sư Trần Thị Mây.
Nhà văn Trần Bảng tuổi cao, bệnh nặng đã qua đời lúc 6 h sáng ngày 19 tháng 7 năm tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô (nhằm ngày 2 tháng 6 năm Quý Mão) hưởng thọ 98 tuổi.
Hội Nhà văn Việt Nam và Ban Biên tập Vanvn.vn xin chia buồn sâu sắc với gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp, học trò và những người yêu quý Giáo sư, Nghệ sĩ nhân dân, nhà văn Trần Bảng!
VANVN
