Vanvn- Thời gian qua, tiếp tục có các sự việc vi phạm tác quyền văn học, gây bức xúc cho tác giả bị xâm phạm và bất bình trong dư luận. Giải pháp và trách nhiệm của các đơn vị liên quan về vấn đề này đang diễn tiến và thực thi ra sao? Nhà thơ Đỗ Hàn, Giám đốc Trung tâm Quyền tác giả văn học Việt Nam đã có những trao đổi với phóng viên.
* Qua theo dõi các vụ việc “đạo” văn, “đạo” thơ thời gian gần đây, ông có nhận xét gì về những hiện tượng này?
– Nhà thơ Đỗ Hàn: Vi phạm tác quyền văn học với nhiều hình thức, hành vi khác nhau luôn là vấn đề gây bức xúc đối với công chúng, bạn đọc cũng như nhiều tác giả. Gần đây có những vụ tác phẩm đã đạt giải thưởng rồi mà phải thu hồi giải lại hoặc đã in sách, phát hành rồi phải dừng lại… Đó là vấn đề mà chúng tôi đặc biệt quan tâm và dõi theo.
* Vậy Trung tâm Quyền tác giả văn học Việt Nam, đơn vị trực thuộc Hội Nhà văn Việt Nam phát huy tiếng nói, vai trò của đơn vị ra sao đối với cụ thể một số vụ việc gây bức xúc thời gian qua?
– Trước tiên, quan điểm của chúng tôi trong vấn đề này là kiên quyết phản đối các hành vi vi phạm tác quyền. Từ đó chúng tôi đã có những thao tác kịp thời, dứt khoát để giải quyết các vụ việc này. Có vụ việc liên quan đến sách được giải thưởng Tác giả Trẻ, sau khi được phản ánh và có những căn cứ, Hội đã tạm thời thu hồi giải thưởng, còn cụ thể những vấn đề tiếp theo sẽ được giải quyết sau. Hoặc tranh cãi về việc giống nhau giữa các tác phẩm thì chúng tôi có biện pháp trao đổi với các chuyên gia và các nhà văn lâu năm, có thành tựu để tìm hiểu thêm về những vấn đề đó nhằm làm sáng rõ hơn.
* Nhiều người cũng quan tâm về việc khi có tác giả phát hiện có người vi phạm tác quyền của mình và có ý kiến phản ánh lên Trung tâm Quyền tác giả văn học Việt Nam thì Trung tâm sẽ xử lý ra sao?
– Trước tiên, phải khẳng định rằng, chúng tôi sẽ xử lý kịp thời nhưng không với mục đích xoa dịu hay làm cho tác giả hay dư luận yên ắng đi mà xử lý với mục đích ngăn chặn vi phạm. Thứ nhất, chúng tôi lên tiếng qua báo chí, thông tin công chúng. Tiếp theo, chúng tôi sẽ đề nghị các cơ quan chức năng có những biện pháp khẩn cấp. Thí dụ một số nhà xuất bản in thơ văn nhưng không xin phép tác giả hoặc không trả tác quyền, chúng tôi báo cáo ngay Cục Xuất bản để dừng cấp phép đối với việc cho in ấn tác phẩm đó. Và biện pháp cuối cùng là chúng tôi đề nghị các cơ quan chức năng xử lý về hành chính hoặc đưa lên tòa hoặc xử lý về mặt pháp luật. Đó là những biện pháp chúng tôi đã từng làm và có kết quả.
* Được biết ngay từ đầu năm 2022, Trung tâm đã tận dụng được những bước đi mới trong thời đại công nghệ để phòng ngừa vi phạm bản quyền văn học?
– Ngoài môi trường sách truyền thống, chúng tôi đã cố gắng kiểm soát vấn đề bản quyền trên môi trường số. Ngay từ đầu năm nay, chúng tôi đã ký kết với Trung tâm bản quyền số Việt Nam thuộc Hiệp hội Truyền thông số Việt Nam để bảo vệ quyền tác giả trên môi trường số. Thứ hai nữa là chúng tôi đang đề xuất sửa đổi Luật Sở hữu trí tuệ để có luật bản quyền riêng. Thứ ba nữa là chúng tôi rất mong muốn qua các cuộc trao đổi, làm việc với các cơ quan chức năng cũng như với các nhà văn, những người sử dụng tác phẩm văn học, góp phần nâng cao nhận thức trong người sáng tạo, người hoạt động xã hội và người sử dụng tác phẩm văn học.
* Với tư cách là người đứng đầu Trung tâm Quyền tác giả văn học Việt Nam, nhà thơ Đỗ Hàn có nhắn nhủ riêng nào tới các tác giả, công chúng về vấn đề bảo vệ bản quyền tác phẩm?
– Chúng tôi mong muốn các tác giả sáng tạo ra tác phẩm văn học nghệ thuật cần tìm hiểu kỹ Luật Sở hữu trí tuệ và Luật Bản quyền để đầu tiên tự bảo vệ lấy tác phẩm của mình. Thứ nữa cần nâng cao trách nhiệm của người sử dụng tác phẩm văn học và những tác giả sáng tác văn học. Chúng tôi kêu gọi các tác giả ký kết ủy quyền cho chúng tôi – Trung tâm Quyền tác giả văn học Việt Nam về việc bảo vệ tác phẩm của mình.
* Xin cảm ơn nhà thơ Đỗ Hàn!
VÕ HÀ/ THỜI NAY (thực hiện)
